Het laatste nieuws
Jeugdonderzoeker Pascal Pas over MRI-onderzoek bij kinderen
Het is voor de YOUth-onderzoekers een spannende onderneming: de verhuizing naar onze tweede locatie in het UMC. En dan eigenlijk vooral: de verhuizing van de oefenscanner, waarin we kinderen laten wennen aan het maken van een MRI-scan. Onderdeeltje per onderdeeltje moest dit enorme apparaat verplaatst worden. Nu de oefenscanner veilig in onze nieuwe locatie in het UMC staat, spreken we met Pascal Pas. Als jeugdonderzoeker is hij nauw betrokken bij de MRI-scans die we maken van de hersenen van kinderen en tieners.
Pascal Pas
Pascal Pas begon ooit als onderzoeksassistent bij de afdeling psychiatrie in het Universitair Medisch Centrum, waar hij intensief kennismaakte met de MRI-scanner. Bij het YOUth-onderzoek Kind & Tiener maakte hij daarna MRI-scans en gaf hij trainingen over het maken van die scans. Inmiddels is hij bezig met zijn eigen onderzoek, waarvoor hij de data van het YOUth-onderzoek gaat gebruiken.
“Mijn onderzoek gaat over de gedragscontrole op hersenniveau. Ik bekijk welke gebieden actief zijn als een kind zijn impulsiviteit onder controle moet houden.” De gedragscontrole heeft grote invloed op de rest van de ontwikkeling van kinderen, vertelt Pas. “Als kinderen hun impulsen niet goed kunnen onderdrukken, kan dat gevolgen hebben voor bijvoorbeeld de schoolprestaties, eetpatronen maar ook gevaarlijk gedrag, zoals drugsgebruik. Kinderen die impulsief zijn, stellen namelijk vaak doelen die meer gericht zijn op de korte termijn.”
Voorspellen
Gedragscontrole klinkt ingewikkeld, maar de manier waarop je dat kunt testen bij kinderen is eigenlijk vrij simpel. “Met een basaal testje van slechts 10 minuten krijg ik al inzicht in hoe goed een kind zijn gedrag kan beheersen en hoe snel een kind afgeleid raakt. Daarbij kijk ik naar welke gebieden in de hersenen op dat moment actief zijn.” Een simpel testje dus, voor een heel belangrijk thema. “Als bekend is welke hersengebieden betrokken zijn bij bepaalde gedragsproblemen, geeft dit nieuwe inzichten over hoe we hier in de toekomst mee om kunnen gaan.”
Losbandige puber
Volgens Pas zijn er grote onderlinge verschillen tussen kinderen. “We kennen allemaal wel het beeld van de losbandige puber die volop gaat experimenteren. Maar voor sommige kinderen geldt dat juist niet.” Ook het aantonen van die verschillen, kan volgens Pas zinvol zijn voor de toekomst. “Het kan bijvoorbeeld betekenen dat dezelfde onderwijsmethode voor alle kinderen van 8 en 9 jaar geen goed idee is.”
“Als bekend is welke hersengebieden betrokken zijn bij gedragsproblemen, geeft dit nieuwe inzichten voor de toekomst”
‘Ik wil ook een foto van mijn hersenen!’
Tot nu toe is er nog maar weinig grootschalig onderzoek gedaan naar de hersenontwikkeling van gezonde kinderen. “Tien jaar geleden was er nog veel onduidelijk over de gevolgen van een MRI-scan. Nu we weten dat er geen schadelijke effecten zijn, stellen steeds meer ziekenhuizen hun MRI-scanners beschikbaar voor de wetenschap.” Dat levert grappige situaties op. “Kinderen zien dat hun vriendjes en vriendinnetjes een mooie foto van hun eigen hersenen hebben. Dat willen zij dan ook!” Het YOUth-onderzoek is blij met zulke gemotiveerde kinderen: we zijn namelijk op zoek naar deelnemers.
Lees verder onder de afbeelding.
Diep in het brein
Er zijn nog veel meer methodes om de ontwikkeling van kinderen te onderzoeken. Pascal Pas koos bewust voor de MRI-scan. “Het is een veilige manier om echt diep in het brein te kijken. Vooral bij kinderen is dat interessant, omdat de kern van het kinderbrein al heel vroeg ontwikkeld is. De hersenschors, de buitenste laag van de hersenen, is daarentegen pas ‘af’ aan het einde van de puberteit.” Juist het verschil tussen de kern en de buitenkant van de hersenen, kan problemen met de gedragscontrole veroorzaken. “Het unieke aan een MRI-scan is dat je heel goed naar zowel de binnenkant als de buitenkant kunt kijken.” Het is voor Pas ook essentieel dat het onderzoek meerdere jaren loopt. “Ik kan de veranderingen van de hersenen volgen en met elkaar vergelijken. Dat levert heel veel nieuwe informatie op.”
Jongens versus meisjes
Een vraagstuk dat Pas wil beantwoorden, is het verschil tussen de gedragscontrole van jongens versus meisjes. “We denken vaak dat meisjes zich sneller ontwikkelen dan jongens en dat ze minder impulsief zijn. Ik wil op grote schaal kijken of je die veronderstelling ook terug kunt zien in de hersenen. Zijn er bepaalde hersengebieden bijvoorbeeld al meer af dan bij jongens?”
Pas hoopt met zijn onderzoek voor YOUth nieuwe inzichten te krijgen voor de toekomst. “Met die nieuwe inzichten kan het onderwijs en de hulpverlening verbeterd worden.” Hij moet nog wel even geduld hebben: pas als de minimumgrens van het aantal deelnemers is bereikt, mag hij beginnen met zijn analyse. Nu zit hij nog volop in de voorbereiding, bijvoorbeeld door de kwaliteit van de hersenscans te beoordelen. “En dat is nogal een belangrijke taak. Kinderen zijn heel bewegelijk, dus het is best lastig om een goede hersenscan te maken.”