Het laatste nieuws
YOUth-onderzoeker Gijs Holleman over het kijkgedrag van kinderen
Welke rol spelen onze gezichten tijdens een gesprek? Over dit vraagstuk gaat een team onderzoekers zich de komende tijd buigen. Hiervoor start het YOUth-onderzoek met een nieuwe studie, waarbij het kijkgedrag van kinderen en ouders tijdens een gesprek bestudeerd wordt. Onderzoeker Gijs Holleman: “We zijn de eerste in de wereld die spraak- en kijkgedrag in zo’n hoge resolutie in kaart gaan brengen.”
Als masterstudent cognitieve psychologie aan de Universiteit Utrecht, maakte Gijs Holleman kennis met eyetracking en ouder-kind interactie. Een eyetracker meet waar en hoelang iemand ergens naar kijkt. Bij ouder-kind interactie legt een camera vast hoe ouders en kinderen samen een gesprek voeren, zodat onderzoekers hun contact met elkaar kunnen bestuderen. Bij YOUth gebruiken we allebei deze onderzoeksmethoden al volop. Gijs Holleman, inmiddels onderzoeker bij YOUth, gebruikt voor zijn promotieonderzoek een nieuwe opstelling, waarin deze twee verschillende methodes met elkaar worden gecombineerd. Eerder gebruikte hij deze innovatieve manier van onderzoek doen al bij volwassenen, maar nu is het aan de kinderen en hun ouders om onderzocht te worden.
High definition data
Holleman wil met deze studie iets toevoegen aan al bestaande kennis. “In de jaren 60 en 70 is er veel onderzoek gedaan naar de rol van kijkgedrag in communicatie. Wetenschappers filmden gesprekken en bestudeerden hun lichaamstaal, kijkgedrag en spraak. Maar vandaag de dag hebben we nieuwe technologie om dat te onderzoeken, namelijk de eyetracker.” Maar wat ontdekten die psychologen uit de jaren 60 en 70 dan? “Nou, bijvoorbeeld dat ik naar jouw ogen kijk terwijl je iets vraagt. Of dat jij naar mijn mond kijkt als ik antwoord geef op je vraag.” De combinatie van twee onderzoeksmethoden, levert een schat aan ‘high definition data’ op. “We zijn de eerste in de wereld die spraak- en kijkgedrag in zo’n hoge resolutie in kaart gaan brengen”, vertelt Holleman trots. “Daarnaast zal het analyseren veel gemakkelijker gaan. Geen onderzoekers meer die dagenlang handmatig videomateriaal coderen, maar een geautomatiseerd systeem.”
Volgens Holleman zijn er onwijs veel aspecten die je kunt onderzoeken door de combinatie van ouder-kind interactie en eyetracking. “Als je luistert, kijk je misschien wel naar iets anders dan als wanneer je praat. Ik ben ook nieuwsgierig naar de invloed van de inhoud van het gesprek op je kijkgedrag. Als er bijvoorbeeld een lastig onderwerp ter sprake komt, kijk je dan naar beneden, naar voren of juist heel ergens anders naar?”
“In de communicatie tussen ouder en kind, zit veel informatie over hoe een kind later zal zijn in de omgang met anderen.” – YOUth-onderzoeker Gijs Holleman
Belangrijkste vorm van waarneming
Behalve een gevarieerd, is het volgens Holleman vooral een heel belangrijk onderwerp. “Kijken is onze belangrijkste vorm van waarneming. Als we dat onderzoeken tijdens interactie tussen twee mensen, leren we ook meer over sociaal gedrag.”
Holleman verwacht dat het onderzoek veel nieuwe informatie oplevert. “In de communicatie tussen ouder en kind, zit veel informatie over hoe een kind later zal zijn in de omgang met anderen. De ouder-kindrelatie is de basis voor de sociale ontwikkeling van het kind.”
Holleman is gefascineerd door de sociale ontwikkeling van kinderen. “Ik kan me ermee identificeren omdat ik zelf eigenlijk net uit die fase kom. Daarom voel ik hoe belangrijk het is, de fase waarin je steeds meer een persoon en uiteindelijk een volwassene wordt die zelf de wijde wereld in gaat. Met het bestuderen van kinderontwikkeling duiken we in fundamentele vragen als: waar kom je vandaan, wie ben je en hoe gaat het met je?”
De fascinatie van baby’s
Dit onderzoek richt zich nu op kinderen en ouders, maar later zou Holleman heel graag het kijkgedrag van baby’s tijdens contact met hun ouders onderzoeken. “Dankzij eerdere onderzoeken weten we namelijk dat baby’s een hele grote interesse hebben in de ogen van hun ouders. Eyetracking met baby’s is alleen erg uitdagend. Een baby kun je namelijk geen instructies geven.” Daarom testen Holleman en zijn team deze nieuwe ‘opstelling’ eerst uit bij kinderen, tieners en hun ouders.
Het onderzoek is een zogenoemde ‘pilotstudie’. Wat betekent dat eigenlijk? “Je maakt een beginnetje om te zien wat je er allemaal mee kunt”, legt Holleman uit. “Tijdens een pilotstudie onderzoek je wat de onderzoeksvraag zou kunnen zijn, door het nut van de methode te onderzoeken, data met elkaar te combineren en verbanden te leggen. Je wilt natuurlijk eerst weten of je onderzoek iets toevoegt voor je eraan begint.”
De sociale ontwikkeling van kinderen ondersteunen
En als de eye-tracker in combinatie met de ouder-kind interactie inderdaad nieuwe informatie oplevert, wat kun je er dan mee? Holleman: “Als we een goed beeld krijgen van hoe ouders en kinderen met elkaar omgaan, kun je identificeren waar het wel en niet goed gaat. Dat is bijvoorbeeld interessant voor psychologen, die naar aanleiding van de onderzoeksuitkomsten interventies kunnen ontwikkelen om gezinnen in de toekomst te helpen met hun sociale ontwikkeling.”
Behalve interventies, kan het onderzoek van Gijs Holleman ook leiden tot vervolgonderzoek waarmee nog meer kinderen ondersteund kunnen worden in hun sociale ontwikkeling. Zijn experimentele techniek is ook interessant om te gebruiken in andere sociale situaties, zoals bij een gesprek kunnen een docent en zijn leerling of de dokter en een patiënt.
Wat betekent dit voor deelnemers?
Alle deelnemers van YOUth Kind & Tiener krijgen vanaf nu een extra blad in het informatiepakket met meer informatie over de pilotstudie. Ze mogen vrijwillig meedoen en zijn hier eenmalig op de onderzoeksdag 20 minuten aan kwijt. Het kan ook zijn dat je een ander onderdeel van de onderzoeksdag liever niet doet. In dat geval heb je tijd over en wil je die tijd misschien wel besteden aan deze pilotstudie naar kijkgedrag in sociale interactie. In totaal zoeken we 100 koppels die mee willen doen.
Lees ook:
Op de hoogte blijven van meer jeugdonderzoek en meekijken achter de schermen bij YOUth? Volg ons op Instagram en Facebook!